Parafia Poczesna powstała jako ogniwo diecezji krakowskiej.Tereny te od początku polskiej państwowości należały do Małopolski, historycznie to ziemia krakowska. Parafię wydzielono z parafii Zrębice. W pierwszym okresie jej istnienia tworzą ją wsie: Poczesna, Zawada, Niewdzięczna (później Zawisna), Radziątków (później Nierada), Raków (później Zawodzie).
Dokument erekcyjny mówi, że wsie Niewdzięczna i Radziątków powstały na surowym korzeniu, zapewne to najbliższy czas ich powstania. Okolice na południowy-zachód od Poczesnej były nie zasiedlone lub zasiedlone bardzo rzadko. Były to obszary leśne mieszane sosnowo-dębowe. Drewno wykorzystywano do wytwarzania żelaza oraz papieru w papierni w Poczesnej, którą założył w początkach istnienia parafii Joachim Ocieski starosta olsztyński.
Odsłaniane tereny wykorzystywano przy zakładaniu nowych wsi. Powstałe miejscowości pojawiały się w różnych zapisach w księgach metrycznych lub też w dokumentach z lustracji parafii czy to starostwa. I tak w określonych latach w zapisach ksiąg parafialnych rejestrujących najważniejsze wydarzenia z życia człowieka: chrzest, ślub, śmierć pojawiają się następujące miejscowości:
- 1631 r. – Bargły, Całka, Klepaczka, Łysiec
- 1662 r. – Wanaty
- 1703 r. – Hutka nazwa części Nowej Wsi
- 1722 r. – młyn Wały Hutki
- 1727 r. – Mazury Koło Nierady
- 1729 r. – Młynek
- 1748 r. – Kukuły
- 1769 r. – Karczowa Droga
- 1770 r. – Kręciwilk
- 1772 r. – Modrzejowszczyzna
- 1783 r. – Klepaczka
- 1786 r. – Furmanowizna
- 1789 r. – Adamowizna za Wartą
- 1791 r. – Lepis
- 1792 r. – Romanowizna nowa część Klepaczki
- 1793 r. – Borek folwark i Karolina dwór starosty
- 1796 r. – Badory
- 1803 r. – Wymysłów koło Słowika
- 1803 r. – Zdechlowizna
- 1804 r. – Dębowiec nowa kolonia
- 1805 r. – Poraj pustkowie
- 1785.11.11 – Z Koziegłów – Starcza, Własna, Teodorowizna.
- 1826.09.11 – Z Koziegłów – Kamienica Polska, ze Zrębic Osiny, z Olsztyna – Lepisz, z Częstochowy – Huta Stara A.
- 1885.01.12 – Z Częstochowy – Nowa Wieś1901.09.24 z Częstochowy – Młyn Wały spod Nowej Wsi
- Zmniejszyła się parafia wraz w wydzieleniem z jej struktur nowych parafii:
- 1869 r. – Kamienica Polska
- 1911 r. – Starcza
- 1985 r. – Nierada
- 1988 r. – Wanaty
- 2001 r. – Osiny
Kościół w Poczesnej
„ Nasz kościół parafialny , do którego uczęszczamy przynajmniej w niedzielę i święta, też jest domem Boga. Bóg w nim jest prawdziwie obecny. Jest w nim obecny jako miłosierna miłość zbawiająca nas w czasie i prowadząca do wieczności.”
Abp Stanisław Nowak
(Rozważania na rok Św. Marka)
Pierwszy budynek, kaplicę, w której odprawiano Mszę Świętą zbudował i parametrami ją obdarzył Jan Ocieski dzierżawca dóbr królewskich starosta olsztyński. Kaplicę tą do godności kościoła podniósł biskup krakowski kardynał Bernard Maciejowski. W dokumencie erekcyjnym są informacje o fundatorze kaplicy.
Jan Ocieski syn kanclerza koronnego także Jana Ocieskiego był starostą olsztyńskim do 1583 roku, potem nastąpiła cesja tego urzędu na rzecz jego brata Joachima Ocieskiego. Jeżeli zapisy są precyzyjne, to należy zakładać, że kaplica istniała w Poczesnej już przed 1583 rokiem.
Budynek ten służył wiernym do 1719 roku. W tym też roku 30 marca proboszcz Antoni Lechowicz położył kamień węgielny pod drugi kościół. Był to także kościół drewniany, który wybudowano nakładem starosty olsztyńskiego Antoniego Wiklińskiego. Kościół poświęcił w 1722 roku za zezwoleniem biskupa krakowskiego ks. Fabianowski kanonik Wszystkich Świętych. W 1786 roku kościół ten wewnątrz i zewnątrz odrestaurował ks. Wawrzyniec Gaździecki kosztem Teodora Potockiego ówczesnego starosty olsztyńskiego.
Drugi kościół w Poczesnej 1870 roku rozebrano z powodu starości. Na miejscu starej świątyni w latach 1870-1878 zbudowano nową, murowaną, służącą nam do dnia dzisiejszego. Kościół ten z ofiar parafian zaczął budować ks. Falczyński, a dokończył budowę ks. Kapałczyński. Uroczystej konsekracji dokonał biskup włocławski Wincenty Popiel 14 września 1878 roku.
Wybudowany kościół nie ma określonego stylu, jest mieszaniną różnych elementów architektonicznych. Jego bryła jest jednonawowa, składa się z nawy głównej i prezbiterium. Na uwagę zasługuje symetryczne rozmieszczenie po bokach prezbiterium zakrystii i skarbczyka. To rozwiązanie z korpusem głównym tworzy lekko zaakcentowany plan krzyża łacińskiego.
Front kościoła ozdobiony jest dwiema symetrycznymi wieżami, wyremontowanymi w ubiegłym roku ,w trakcie kompleksowego remontu całego sklepienia i dachu kościoła. W ostatnim okresie wieże te ozdobiono zegarami z kurantami na okoliczność jubileuszu parafii. W miejscu centralnym dachu kościół zdobi trzecia mniejsza wieża na sygnaturkę.
Świątynia posiada trzy wejścia: wejście główne, boczne oraz przez skarbczyk.
Wszystkie okna w kościele ozdobione są witrażami. Przedstawiają one między innymi: św. Jana Chrzciciela, Trójcę Przenajświętsza, św. Jadwigę Śląską, Matkę Boską Częstochowską, św. Maksymiliana Kolbę, św. Stanisława ze Szczepanowa, św. Andrzeja Bobolę. Witraż w oknie prowadzącym na chór kościelny przedstawia św. Cecylię patronkę muzykantów i chórów.